четверг, 20 октября 2016 г.

Հայոց լեզու

                                       Երևանն իմ տունն է
                                       
Երևանն իմ քաղաքն է: Երևանը բոլորիս քաղաքն է, մեր տունը, մեր օջախը: Այն ամեն օր փոփոխվում է. նոր շինություններ են ավելանում, բարձրահարկ շենքեր են կառուցվում, կանաչապատ տարածքները շատանում են: Օրեցօր մեր քաղաքը ավելի է գեղեցկանում : Դրա հետ մեկտեղ մեր քաղաքում կան բաներ, որոնք ինձ դուր չեն գալիս. աղբի նորանոր կույտերի առաջացումը, ինչը շատ ակտուալ է մեր երկրում:  Ցանկացած տեղ կարելի է տեսնել աղբի թափոններ, որոնք երբեք չեն մաքրվում: Այդ ամենի մեղավորը հենց մեր քաղաքացիներն են : Նրանք են աղտոտում մեր միջավայրը: Դուր չի գալիս նաև քաղաքի երթևեկությունը, որովհետև այն շատ անկանոն է: Վարորդների անուշադրության, արագ վարելու պատճառով զոհեր են լինում : Օրերից մի օր պետք է վերջ տրվի այս ամենին: Այդ պատասխանատու գործը թողնենք ժամանակին:




Տնա յին ա շխ ատա նք
111
Հայ-Հայուհի,Հայաստան,հայոց,հայություն
Դպիր-դպրուհի,դպրստան,դպրոց.դպրություն
Այգի-այգեստան,այգոց,
Հնոց-հնոց,հնություն
Բույր-բուրաստան
Ծառ-ծառաստան
Բժիշկ-բժշկուհի,բժշկություն
Պարսիկ-պարսկուհի,Պարսկաստան,պարսկություն
112

Նկարչուհի,գրիչ,զարթուցիչ,թափող,ուսուցիչ,քերիչ,վարիչ,հաճախորդ,բախվող,հնչակ,վազորդ,հանող,շարժիչ,մոտեցող,կոշտուկ

113
Շրխկոց,թշոց,թրմփոց,թխկոց,թմփոց,ղզոց,մռոց
110
1-ին խումբ պարզ բառեր-գետին,գազան,ցնցում,ճամփա,ուժ,զոհ,նավ
2-որդ խումբ բարդ բառեր-մայրցամաք,արտասահման,նավահանգիստ,վերադարձ,մայրաքաղաք,օտարամոլություն
3-որդ խումբ ածանցավոր բառեր-նավակ,հայրենիք վերադարձ
114
Անք-,ցի-գյումրեցի,երևանցի ,ածո-գտածո,հանածո ,ք-հանք,ցանք ,ուկ-ձագուկ,խղճուկ ,իք-կնիք,աղձնիք ,իչ-հսկիչ,քննիչ ,ու-անարգու,ահարկու ,ան-անգիր,ընկերական ,իկ-Արևիկ,կնիկ ,պան-գրպան,ջրաղացպան ,ստան-Հայաստան,Վրաստան ,ուհի-ընկերուհի,հայուհի
                                       
                                                  Տնային աշխատանք
Վարժ.301
Ա) Օդաչույի անունից:
Երբ Բելգիայի երկնքւմ «թռչող ափսե» հայտնվեց,ռազմաօդային ուժերի գլխավոր շտաբից երկու կործանիչ ինքնաթիռ ուղարկեցին,որ նրան «որսանք»: ՉԹՕ-ն ինքնաթիռի նման չէր.մի քանի վարկյանում նա արագությունը ժամում երկու հարյուր ութսունից հազար ութ հարյուր կիլոմետրի հասցրեց:Մոտավորապես քառասունհինգ րոպե մենք հետապնդեցինգ ՉԹՕ-ին,հետո նա անհետացավ: Մենք ինքներս ՉԹՕ-ն չեինք տեսել,բայց նրա ներկայությունը հաստատել էին ռադիոձայնորսիչները:Հետաքրքիր է,որ ամեն անգամ,երբ հաջողվում էր ՉԹՕ-ն նշմարել,վերջինս անմիջապես թռիչքի հետագիծն ու արագությունը փոխում էր:
Բ) Որպես լրագրող:
Բելգիայում «թռչող ափսե» հայտնվեց: ռազմաօդային ուժերի գլխավոր շտաբից երկու կործանիչ ինքնաթիռ ուղարկեցին, որ նրան «որսան»: ՉԹՕ-ն ինքնաթիռի նման չէր. մի քանի վայրկյանում նա արագությունը ժամում երկու հարյուր ութսունից հազար ութ հարյուր կիլոմետրի հասցրեց: Մոտավորապես քառասունհինգ րոպե ինքնաթիռները հետապնդեցին ՉԹՕ-ին, հետո նա անհետացավ: ՉԹՕ-ի ներկայությունը հաստատել էին ռադիոձայնորսիչները:
Վարժություն 302
Փոփոխությունը այնե այս նախադասությունների մեջ, որ ժամանակաձևը փոփոխվումե:

Վարդություն303
Իմ դասարանը
Ա)Իմչպիսի մարդկանց խումբե - Իմ դասարանում դարբեր տեսակի մարդիկ կան թէ  Լավ մարդկանց թէ վատ բայց դասարանը այտպեսե ամեն դասարանում կան տարբեր տեսկի մարդիկ և ես ուրախեմ, որ այս դասարանումեմ:
Բ)Ինչով եք իրար նման- Մեր դասարանը իրար նման է ընկերասիրությամբ ,մտածելակերպով:
Գ)Ինչով եք տարբերվում- Մենք տարբերվում ենք մարդ տեսակով ամեն մարդ մի ձևի է այնպես որ մենք տարբերվումենք մարդ տեսակով:
Դ)Ինչ է ձեզ կամում- Մեզ կապում է Մի Մեծ ընկերություննը:
307. Ամենաևանգույնածանցներովկազմվածածականներիիմաստներըհամեմատի´ր. ո՞րածանցնէչափազանցշատիիմաստհաղորդում, ո՞րը՝ամենաշատի(նրանցհետգործածվածգոյականիձևինէլուշադրությո´ւնդարձրու):
Թանգարանում հնագույն գործիքներ են պահվում:
Այդ դանբարանից գիտությանը հայտնի   ամենահին 
Դժվարագույն խնդիր են տվել ինձ:
Գրքի ամենադժվար խնդիրը սա է:
Փոքրագույն ձկներ են լողում իմ ակվարիումում:
Իմ ակվարիումի ամենափոքր ձուկն է սա:
Չափազանց շատի իմաստ է հաղորդում ագույն ածանցը:
Ամենաշատի իմաստ է հաղորդում  ագույն  ածանցը:

Վարժություն 88
Ա.Խաղալ-խաղացնել,դողալ -դողացնել,եռալ-եռացնել,թվալ-թվացնել,հավատալ-հավատացնել,
Բ.Փոքրանալ-փոքրացնել,լավանալ-լավացնել,վատանալ-վատացնել,բարեկամանալ-բարեկամացնել,թշնամանալ-թշնամացնել,մանրանալ-մանրացնել,հզորանալ-հզորացնել

308. Տունբազմիմաստբառընախադասություններիմեջգործածի´րքեզհայտնիբոլորիմաստներով:
Ես իմ ընկերների հետ գնացի հացատուն հաց ուտելու: 
Ես ինձ վատեյ ըզգում և գնացի դեղատուն դեղ գնելու:
Մի մարդ գնացել էր գարեջրատուն գարեջուր ղմելու:
309. Ընդգծված դերանունները փոխարինի´ր համապատասխան հոդերով (եթե պետք է՝ կարող ես նախադասությունից բառ հանել):
    Քո ընկերը մենակ քայլում էր փոշեծածկ ճանապարհով:
Ընկերդ մենակ քայլում էր փոշեծածկ ճանապարհով:
    Իմ որսն իր ոտքով եկավ:
Որսս իր ոտքով եկավ:
    Մենք, այսինքն՝ ծովափի բնակիչները, ծովից ենք հանում մեր սերունդն ու հարստությունը:
Ծովափի բնակիչներս ծովից ենք հանում մեր սնունդն ու հարստությունը:
    Դու՝ մեր ամենաուժեղ մարզիկը, հաղթանակով պիտի գաս:
Մեր ամենաուժեղ մարզիկն  հաղթանակով պիտի գաս:
Ես ծեր որսորդ եմ ու կյանքում շատ բան եմ տեսել:
Ծեր որսորդս կյանքում շատ բան եմ տեսել:
Դուք՝ մեր շնորհալի տղաները, ձեր խոսքը դեռ չեք ասել:
Մեր շնորհալի տղաներ, խոսքներտ դեռ չեք ասել:
Քո սիրտը քա´ր է, քար:
Սիրտդ քար է քար:
Ձեր ձեռքն ընկնողին պրծում չկա:
ձերքներտ  ընկնողին պրծում չկա:

Իմ ուսուցիչը
Իմ Առաջին ուսուցչուհին ընկեր Արուսյակ Վարդանյանն էր  որին ընդունել եմ որպես երկրորդ մայր և սիրել, քանի որ նա շատ ընկերասեր էր և հոգատար: Նրա միջոցով մենք արեցինք առաջին քայլերը դեպի դպրոցական կյանք  նա մեզ սովորացրեց գրել կարդալ դրա համարել ես իմ ուսուցչուհուն շատ հարգեցի և սիրեցի: 
                                               

Վարժ.310
310. Ընդգծված բառերը փոխի´ր՝ առանց նախադասության միտքը փոխելու:
Թանգարանի սրահներից յուրաքանչյուրում  ցուցադրվող վաթսուն առարկա կա:
Թանգարանի սրահներից ամեն մեկում  ցուցադրվող վաթսունական առարկա կա:

    Դպրոցի բոլոր դասարաններում տասնհինգական սեղան է դրված:
Դպրոցի յուրաքանչյուր դասարանում տասնհինգ  սեղան է դրված:
Ամեն մի երամում տասնհինգ կռունկ է:
Յուրաքանչյուր  երամում տասնհինգական  կռունկ է:
     Այդտեղ յուրաքանչյուր գետ երեք վտակ ունի:
Այդտեղ ամեն մի գետ երեքական  վտակ ունի:

Վարժ311
311. Բառակապակցություններ կազմի´ր՝ հարցում արտահայտող բառերը գոյականներով փոխարինելով:
Հնարավորություն ունենալ՝ ինչի՞:
       Հնարավորություն ընձեռել (տալ)՝ ինչի՞:
       Նպատակ ունենալ՝ ինչի՞:
Աշխատանք, խաղ, ուսում, հանգիստ, գործել, խաղալ, սովորել, հանգստանալ (կարող ես շարունակել):
            Հարցին պատասխանող բառը բայից առա՞ջ գրեցիր, թե՞ հետո: Ո՞ր դեպքում է բայից առաջ գրելն ավելի բարեհունչ:
Հնարաորություն ունենալ աշխատանքի, հանգստի, խաղի, ուսման:
Հնարավորություն ընձեռել (տալ),սովորելու, հանգստանալու, խաղալու, գործելու:
Նպատակ ունենալ , ուսման, գործելու, աշխատանքի, հանգստի, սովորելու:


          314. Շարքի բոլոր բառերը, բացի մեկից, նույն ձևով են կազմված: Գտի´ր օրինաչափությանը չենթարկվող բառը.
          ա) փառապանծ, հենակմախք, հեռախոս, ռազմակոչ, կիսաշրջանաձև,
            բ) սեղմաժպիտ, կարմրազգեստ, կարմրախայտ, խավարասեր, իսկույնևեթ:
            գ) Մանկություն, գրավիչ, հերարձակ, գրական, քննություն:
315. Հարցում արտահայտող բառերը փոխարինի´ր համապատասխան բառակապակցություններով:
          Հեռագիրը՝ ո՞ր, բերել էին գիշերը:
            Ծաղիկը՝ ինչպիսի՞, դաշտում կարծես միակն էր:
            Աշունը շուկան լցրել է մրգերով՝ ինչպիսի՞:
          Նրա հիասթափությունը մատնում էին աչքերը՝ ինչպիսի՞:
            Մի ժպիտ՝ ինչպիսի՞, թառել էր դեմքին:

Հեռագիրը ՙ Մոսկվայից եկած, բերել էին գիշերը:
Ծաղիկը անկրկնելի գեղեցիկ, դաշտում կարծես միակն էր:
Աշունը շուկան լցրել է մրգերով, թարմ և համեղ:
Նրա հիասթափությունը մատնում էին աչքերը, տխուր և թաղցոտ:
Մի ժպիտ միակն անկրկնելի թառել էր դեմքին:


316. Հարցում արտահայտող բառերը տրված գոյականներով փոխարինելով՝ բառակապակցություններ կազմի´ր:
          Դիմադրել՝ ինչի՞ն: 
            Խուսափել՝ ինչի՞ց:
Միտք, ճնշում, հեռանալ, առաջանալ, մոռանալ (կարող ես շարունակել):
Դիմադրել մտքին
Դիմադրել ճնշմանը
Դիմադրել հեռանալուն
Խուսափել մտքից 
Խուսափել ճնշումից
խուսափել առաջանալուց
խուսափել մոռանալուց

317. Տրված պարզ նախադասությունները դարձրո´ւ բարդ՝ ավելացնելով փակագծում տրված հարցին պատասխանող նախադասություն (որպեսզի ավելացրածդ նախադասությունը տրվածի հետ կապվի, կարող ես անհրաժեշտ բառ ավելացնել):
Ա´յ աղվեսներ, ձեռք քաշեք ձեր պոչերից: (ինչո՞ւ)
Այ աղվեսներ, ձեռք քաշեք ձեր պոչերից, թե չե կզրկվեք  գլուխներից:
Ութ տարի մնացի այդ երկրում: (ինչո՞ւ)
Ութ տարի մնացի այդ երկրում, և կարողացա խոսել իրենց լեզով:
Բոբն արագ վազեց հանդերձանքի կույտի մոտ: (ինչո՞ւ)
Բոբն արագ վազեց հանդերձանքի կույտի մոտ, որովհետև կատվի հոտ առավ:                                                   
Նա ուժ հավաքեց: (ինչի՞ համար)
Նա ուժ հավաքեց, որպեսզի կարողանա հաղթի իր մրցակցին:


318. Նախադասությունները հնարավոր ձևերով կետադրի´ր այնպես, որ իմաստները տարբեր լինեն:
          Հայրն ու մայրը ողջունեցին մեզ, համբուրեցին շնորհավորեցին իրար:
            Հայաստանը, ուր որոշել էր գնալ, մանուկ հասակից չէր տեսել:
            Նրանց ոտների տակ մի պահ մթագնում էին ձորերը: Անտառները սևանում էին ամպերի արանքում բեկբեկված շողերի փայլի մեջ:
            Խաղաղ գիշերվա մեջ թույլ լույս արձակելով երկու աստղ էր պլպլում, Ծիծեռնավանքի ծուռ խաչի վրա:
            Ծովափին կանգնած, աղջիկը հայացքը հառել էր հեռու հորիզոնին:







Կոմիտասը  ինձ համար առասպել է եղել  և նրա կյանքի ու փառապանծ գործը մի չքնաղ հրաշապատում :Ավ Իսահակյան
Կոմիտասըինձժամանակակիցմարդէր. «ԵղբայրՍողոմոնը», ինչպեսկոչումէինքնրանԳևորգյանճեմարանում. տարիներապրելենքնույնհարկիտակ, խոսել, կատակել: Ճամփորդելենքմիասինհայգյուղերնուուխտատեղիները (Սևան, Հառիճ), ուրնաերգերէրհավաքում: ԵղելենքմիասինԵվրոպայում, Ստամբուլում. բայցայսամենըթվումէինձո՛չիրական: Կոմիտասըինձհամարհիմալեգենդէ, հեռավորառասպել, ևնրակյանքնուփառապանծգործըմիչքնաղհրաշապատում:
Կոմիտասըմերժողովրդիհպարտություննէ. նրագործը՝մերազգայինանսպառհարստությունը: Ինչո՞վէարժանացելնամերժողովրդիայսբարձրգնահատանքին: Նաո՛չօպերաներէգրել, ո՛չօրատորիաներ, թերևսմիքանիարիաներկամռոմանսներմիայն: Բայցավելիմեծգործէկատարել, քանայդբոլորը: Նահայտնագործելէմերազգայիներգը, հայկականերաժշտությունը, ազգայինմելոսը՝ինքնուրույն, ինքնատիպևանաղարտ: Նահիմնէդրելազգայիներաժշտականկուլտուրայի:
Նախառնվեցայդերգերըստեղծողժողովրդիհետ, ներձուլվեցնրահետ. ներապրեցնրաերգերըևսրտովհասկացավ, որհայերգիոճըթաքնվածէժողովրդիայդերգերիմեջ, միայնպետքէմաքրելայդերգերըօտարամուտժանգիցուանտեղիզարդերից, որոնքաղարտելէինհայերգը: Եվցույցտվեցաշխարհինմերազգայիներգը՝մաքրած, ինքնուրույնևանաղարտ:
Ուրորհայկա, այնտեղէևԿոմիտասիերգը: Նրաերգովմերժողովուրդըավելիգիտակցաբարզգացիրեն, ավելիկապվեցիրարհետ, ինքնաճանաչեց: Հայհասարակությունըզգացաշխատավորժողովրդիվիշտնուհրճվանքը, նրաաշխատանքիպաֆոսը, նրասերըդեպիիրհայրենիբնությունը:

323. Յուրաքանչյուր բարդ նախադասություն պարզեցրո´ւ՝ նրա մեջ եղած նախադասություններից մեկը հանելով (ուշադի´ր եղիր, որ տեքստը պահպանվի):
          Հենրի Ռաուլինսոնը Մեծ Բրիտանիայի և Հնդկաստանի միջև երթևեկող անգլիական մի նավում նավաստի էր, որն ուշադիր ականջ էր դնում տախտակամածին նստած ուղևորների խոսակցությանը: Նրանք ամեն տեսակ տարօրինակ հրաշքներ էին պատմում արևելիք այն երկրների մասին, ուր գնում էին որպես վաճառականներ կամ պաշտոնյաներ: Այդ պատմություններն այնքան տպավորիչ էին, որ նա սկսեց երազել հեռավոր ճամփորդությունների ու արկածների մասին: Ծովային ծառայությունը հանկարծ դժնդակ գերություն թվաց, և նա որոշեց այդ գերությունից դուրս պրծնել լայնարձակ աշխարհ:

Հենրի Ռաուլինսոնը անգլիական մի նավում նավաստի էր, որն ուշադիր ականջ էր դնում տախտակամածին նստած ուղևորների խոսակցությանը: Նրանք ամեն տեսակ տարօրինակ հրաշքներ էին պատմում արևելիքի երկրների մասին:
Նա սկսեց երազել հեռավոր ճամփորդությունների ու արկածների մասին: Ծովային ծառայությունը հանկարծ դժնդակ գերություն թվաց, և նա որոշեց  դուրս պրծնել լայնարձակ աշխարհ:

324. Հարցում արտահայտող բառերի փոխարեն համապատասխան բառ կամ բառակապակցություն (բացահայտիչ) գրի´ր:
          Միքայելը՝ ո՞վ, երեկ մեր տանն էր:
Միքայելը՝ եղբայրս, երեկ մեր տանն էր:
            Տանտիրուհուց՝ ումի՞ց, հեռագիր էր ստացել:
Տանտիրուհուց՝  Անահիտից , հեռագիր էր ստացել:
            Տղան անհամբեր սպասում էր Սևուկի՝ ինչի՞ երևալուն:
Տղան անհամբեր սպասում էր Սևուկի՝ նկարի երևալուն:
            Մայրը որդուց՝ ումի՞ց, արդեն երկար ժամանակ լուր չուներ:
Մայրը որդուց՝ Արամից , արդեն երկար ժամանակ լուր չուներ:
            Քուռիկ Ջալալին արագ՜ մոտեցավ տիրոջը՝ ո՞ւմ:
Քուռիկ Ջալալին արագ՜ մոտեցավ տիրոջը՝ Սասունցի Դավթին:
          Հրազդանը՝ ի՞նչը, Երևանով է անցնում:
Հրազդանը՝ գետը , Երևանով է անցնում:
            Առավոտյան՝ ե՞րբ, իմացանք ցնցող լուրը:
Առավոտյան՝ 9:00-ին , իմացանք ցնցող լուրը:
            Պատմությունն իմացանք միայն հաջորդ օրը՝ ե՞րբ:
Պատմությունն իմացանք միայն հաջորդ օրը՝ երեկոյան:
          Այդ խորամանկը թաքնվել էր իմ սենյակում՝ որտե՞ղ:
Այդ խորամանկը թաքնվել էր իմ սենյակում՝ մահճակալիս տակ:





Nor erevany nyut kazmel





Комментариев нет:

Отправить комментарий