Պատմություն

1915 թ . Ցեղասպ ա նությունը

Հայոց ցեղասպանություն կամ Մեծ եղեռնՕսմանյան կայսրության իշխանության ղեկին կանգնած երիտթուրքական  կուսակցության կողմից կազմակերպված ցեղասպանություն, որի արդյունքում 1915-1923 թվականներին զանգվածային տեղահանության է ենթարկվել և բնաջնջվել Օսմանյան կայսրության նահանգների, այդ թվում՝ Արևմտյան Հայաստանի հայ բնակչությունը։ Պայմանականորեն Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր է համարվում1915 թվականի ապրիլի 24-ը, երբ Կոստանդնուպոլսում ըստ նախօրոք պատրաստված ցուցակների ձերբակալվեց մոտ 235 հայազգի մտավորական (հայ գործիչների ձերբակալությունները Կոստանդնուպոլսում շարունակվեցին նաև ապրիլի 24-ից հետո)։

Լայն իմաստով Հայոց ցեղասպանությունը ներառում է 1894-1923 թվականներին Օսմանյան կայսրության և Թուրքիայի տարբեր վարչակարգերի կողմից ծրագրված ու հայ ժողովրդի դեմ շարունակաբար իրականացված ցեղասպանական քայլերը, հայրենազրկումը, հայության ոչնչացմանն ուղղված զանգվածային կոտորածները, էթնիկական զտումները, հայկական պատմամշակութային ժառանգության ոչնչացումը, ինչպես նաև ցեղասպանության ժխտումը, պատասխանատվությունից խուսափելու, կատարված հանցագործություններն ու դրանց հետևանքները լռության մատնելու կամ արդարացնելու բոլոր փորձերը՝ որպես հանցագործության շարունակություն և նոր ցեղասպանություններ իրականացնելու խրախուսանք^[7]:

Հայերի ցեղասպանությունն իրականացվում էր մի քանի փուլերով՝ հայ զինվորների զինաթափում, հայերի ընտրողական տեղահանություն սահմանամերձ շրջաններից, Տեղահանության մասին օրենքի ընդունում, հայերի զանգվածային տեղահանություն ու սպանություն։ Որոշ պատմաբաններ ցեղասպանական գործողություններ և, դրանից ելնելով, Հայոց ցեղասպանության մաս են համարում 1890-ական թվականներիՀամիդյան կոտորածները, Զմյուռնիայի ջարդերը և թուրքական զորքերի գործողությունները Անդրկովկասում1918 թվականին։

Ցեղասպանության հիմնական կազմակերպիչներն են երիտթուրքերի առաջնորդներ Թալեաթը, Ջեմալը ևԷնվերը, ինչպես նաև «Հատուկ կազմակերպության» ղեկավար Բեհաեդդին Շաքիրը: Հայերի ցեղասպանությանը զուգահեռ Օսմանյան կայսրությունում տեղի էին ունենում ասորիների և Պոնտոսի հույների ջարդերը:

Հայկական Սփյուռքի մեծ մասն առաջացել է Օսմանյան կայսրությունից բռնագաղթված և Մեծ եղեռնը վերապրած հայերից։

Օսմանյան կայսրությունում հայերի և նացիստական Գերմանիայի կողմից բռնազավթված տարածքներում հրեաների զանգվածային ոչնչացումը բնութագրելու համար «ցեղասպանություն» եզրույթը ժամանակին առաջարկել է հենց եզրույթի հեղինակ Ռաֆայել Լեմկինը:

Հոլոքոստից հետո հայերի ցեղասպանությունը պատմության մեջ իր ուսումնասիրվածությամբ համարվում է երկրորդը^[11]:

1915 թվականի մայիսի 24-ի համատեղ հռչակագրում պատմության մեջ առաջին անգամ դաշնակից երկրները(Մեծ Բրիտանիա, Ֆրանսիա և Ռուսական կայսրություն) հայերի զանգվածային սպանությունները որակեցին իբրև «հանցագործություն մարդկության հանդեպ»

Առաջին համաշխարային պատերազմ ինչի համար?

 Գերմանյան ուզում էր գրավել մեծ տարացք և բացել նոր արեվտրական գծեր

 Ովքեր էին մեղավոր պատերազմի սկսման համար?

Մեղավոր էին տերրորիստական խումբ որի անվանումն էր (Մլեդա Բոսնա) այդ խմբից մեկը որի անուն էր Գօվրիլո Պրինցիպը նա սպանեց Ֆռանց Ֆեռդինանտին առաջին դեփքում նրանքնետել էին գրանատա և ուզում էին նրան պայթեցնել իր մեքենայում բայց նա ողջ մնաց և նարանք որոշեցին կրակել նրա վրա երբ որ Ֆռանց Ֆեռդինանտը գնում եր հառցազրույցի նրա վարորդը գնաց ուրիշ ճանապարհով և կանգնեց մի ակումբի մոտ Ֆեռդինանտը զայրացավ և ասաց այստեղ չէ այդ վարկյանին վարորդը ասաց -Սա է քո վերջը և ակումբից դուրս եկավ Գօվրիլօ Պրինցիպը և վեց անգամ կրակեց նրան նա մահացավ և դրա պատճառով սկսվեց առաջին համաշխարային պատերազմը: Գերմանյան ուզում էր շուտվանից պատերազմ կազմեր Ֆրանսաի հետ 1879 թ. Գերմանյան ռազմական միություն կազմեց Ավստրո-Ոենգիրիյաի հետ որովհետև Գերմանյայի տարացքը փոքր էր իսկ երբ որ նրանք իրար հետ համագործակցեցին Գերմանյան ուներ 1000000 զինվոր և 1688-հան զենք իսկ Ֆռանսիյան 1904 թ. ռազմական միություն կազմեծ Միացյալ Թագավորության հետ և անվանեցին իրենց Անտանտ իսկ 1907.թ նրանց միացավ Ռուսաստանը այդ ժամանակ ամենա քիչը ուզում եր պատերազմ որովհետև նրանց գորխերը ամենա լավնեին նրանք ունեին շատ ուժեղ արեվտրական գործեր և դրա պատճառով նա ամենա քիչն էր ուզում պատերազմել:

Դասարանական աշխատանք

1Թվարկել ինքնապաշտպանության օջախները և հրամանատարներին;

Վան՝ Արամ Մանուկյան, Արմենակ Եկարյան, Վանա Իշխան

Հաճն՝ Սարգիս  Ճեպեճյան

Սասուն՝ Միհրան Տամատյան,  Գևորգ Չաուշ, Հրայր Դժոխք

3Կազմել և ներկայացնել ինքնապաշտպանության ու Նեմեսիսի ժամանակագրությունը;

Մայիսի 31, 1920թ., Բաքվի ճանապարհին սպանվեց Նասիբ Յուսիֆբեյլին անհայտ մարդու կողմից.

Հունիսի 19, 1920թ., Ֆաթալի Խան Խոյսկին սպանվեց Թիֆլիս, Վրաստանում Արամ Երկանյանի կողմից.

Հուլիսի 19, 1920թ., Հասան Բեկ Ագաևին սպանվեց Թիֆլիս, Վրաստանում Արամ Երկանյանի կողմից.

Մարտի 15, 1921թ., Թալեաթ փաշան սպանվեց Բեռլին, Գերմանիայում Սողոմոն Թեհլերյանի կողմից.

Հուլիսի 18, 1921թ., Բեհբութ Ջևանշիր Խան սպանվեց Կոստանդնուպոլիս, Թուրքիայում Միսակ Թոռլակյանի կողմից.

Դեկտեմբերի 5, 1921թ., Սահիդ Հալիմ սպանվեց Հռոմ, Իտալիայում Արշավիր Շիրակյանի կողմից.

Ապրիլի 17, 1922թ., Բեհաեդին Շաքիրն սպանվեց Բեռլին, Գերմանիայում Արշավիր Շիրակյանի և Արամ Երկանյանի կողմից.

Հուլիսի 22, 1922թ., Ջեմալ փաշան սպանվեց Թիֆլիս, Վրաստանում Պետրոս Տեր–Պողոսյանի, Արտաշես Գևորգյանի, Ստեփան Ծաղիկյանի և Զարեհ Մելիք–Շահնազարյանցի կողմից.

1920թ., Արշավիր (Արթուր) Յասյանը սպանվեց Կոստանդնուպոլիսում Արշակ Եզդանյանի կողմից.

4Ապացուցել, որ ,,Նեմեսիս,, գործողությունն ահաբեկչական գործունեություն չէ:

Այո քանի որ նեմեսիսը կատարում էր իր գործողությունները ըստ կոնստանդնուպոլիսի դատավճռի։

1.     Սահմանել «Աշխարհամարտ»  հասկացությունը;

Աշխարհամարտը համաշխարհային պատերազմն է, երբ բոլոր երկրները մարտնչում են ինչ որ մեկի հետ։

2.                Թվարկել առաջին աշխարհամարտի գլխավոր, երկրորդական և երրորդական պատճառները;

Գլխավոր պատճառը ֆռանս ֆերդինանդի սպանությունն էր Սերբերի կողմից։ Երկրորդական պատճառը Ռուսաստանի զորահավաքներ որը պատերազմ մղեց Գերմանիային։ Երրորդական պատճառներ

3.                Թվարկել պատերազմող կողմերի հայտարարված և չհայտարարված նպատակները;

4.                Մանրամասն նկարագրել առաջին աշխարհամարտի առիթը;

5.                Ապացուցել, որ միայն Սերբիան էր մղում արդարացի պատերազմ:

6.                Ապացուցել, որ առաջին աշխարհամարտն անխուսափելի չէր:

1.     Թվարկել առաջին աշխարհամարտի փուլերը;

Սարաևոյի սպանությունը

Բռնությունների ուժգնացում Բոսնիա և Հերցեգովինայումը

Հուլիսյան ճգնաժամը

Ավստրո-Հունգարիան պատերազմ հայտարարեց Սերբիային, և սկսվեց Սերբական արշավանքը

Գերմանիան ներխուժեց Բելգիա և Լյուքսեմբուրգ, Բրիտանիան պատերազմ հայտարարեց Գերմանիային

Գերմանիայի կողմից Փարիզի անհաջող գրոհից հետո ռազմաճակատը կոչվեց Արևմտյան ճակատ, որը վերածվեց խրամատային պատերազմի, որը տևեց մինչև 1917 թվականը։

1914 թվականի նոյեմբերին Օսմանյան կայսրությունը միացավ Կենտրոնական ուժերին և բացեց Կովկասյան, Միջագետքի և Սինայականճակատները

Իտալիան միացավ Անտանտին 1915 թվականին, իսկ նույն տարում Բուլղարիան միացավ Կենտրոնական ուժերին

2.                Կազմել և ներկայացնել առաջին աշխարհամարտի ժամանակագրությունը;

Միացյալ Նահանգները միացավ Անտանտին 1917 թվականին։

Իտալիան միացավ Անտանտին 1915 թվականին

3.                Թվարկել առաջին աշխարհամարտի ժամանակ կիրառված

ռազմական նորույթները;

քիմիական զենքեր, հրասայլեր, գնդացիր, ռազմական ինքնաթիռները և  սուզանավերը։ Իսկ մնացած զենքերը ավելի են հզորացել։

17.10.2016

1.     Սահմանել ,,Բռնապետություն,, և ,,Ամբողջատիրություն,, հասկացությունները;

2.    Թվարկել Եվրոպայում ամբողջատիրական վարչակարգերի առաջացման պատճառները;

3.    Համեմատել ֆաշիզմը և նացիոնալ-սոցիալիզմը;

4.    Ապացուցել, որ ԱՄՆ-ը 20-րդ դարի 20-30-ական թվականներին ամբողջատիրական պետություն էր;

5.    Սահմանել ,,Արևելք,, և ,,Արևմուտք,, հասկացություները 20-րդ դարի միջաշխարհամարտային ժամանակաշրջանի համատեքստում;

6.    Թվարկել Արևելքի տեխնոլոգիական լճացման պատճառները: