Հայոց Լեզու

                            Արշակ և Դրաստամատ
                                   (Փոխադրություն)

Շապուհ թագավորը Արշակ թագավորի հետ ձերբակալել էր նաև հայ նախարարներին, որոնց նա որպես զորք էր օգտագործում:Այդ նախարարների մեջ էր նաև նախարար Դրաստամատ Հայր Մարդապետը:

Մի անգամ պատերազմի ժամանակ Շապուհը շրջապատված էր թշնամու զորքերով, այդ պահին նրան օգնության հասավ Դրաստամատը, նա կոտորեց թշնամիներից մի քանիսին իսկ մյուսները փախչեցին:

Հայ նախարարի քաջությունը ցնցեց Շապուհին, նա խոսք տվեց Դրաստամատին որ կանի այն ինչ նա կամենա:Դրաստամատը ցանկացավ տեսնել Արշակ թագավորին:Նախարարին դուր չեկավ  Արշակ թագավորի վիճակը նա հրամայեց որպեսի արձակեն և կարգի բերեն թագավորին ապա նրա համար ընթրիք պատրաստել տվեց, գինի և բազում խորտիկներ կային սեղանին, ընթրիքի վերջում նա միրգ և ամիճ մատուցեց, նաև դանակ տվեց որպեսի թագավորը կտրի և ուտի ամիչը, արշակն արդեն շատ գինի էր խմել :Նա մի պահ վեր թռավ աթոռի վրայից և սկսեց ողբալ, և երբ Դրաստամատը նայում էր իր տխուր թագավորին Արշակ ամիճը կտրելու դանակը խրեց իր սիրտը, Դրաստամատը սկսեց ողբալ և այդ ժամանակ հանեց դանակը Արքայի սրտից և խրեց իր փորը:

                                 
 Ուսումնական մարտ                      

1.Ըստ տրված կաղապարների, բարդ նախադասություններ կազմի՛ր:

Ե՛վ եղբայրս և՛քույրս ժամը 7ին տանն էին:

Ոչ մանուշակները  ոչ Վարդերը իմ դուրը չեկան:

Թե՛ Իր կոստյումը  թե՛ իր սանրվածքը շատ էլեգանտ էին:

Կա՛մ ես  կա՛մ նա դու որոշիր

2.Տեքստը մեկ նախադասությամբ փոխադրի´ր:

Սըր Ուոլթըր Ռլեյնը (անգլիացի պետական գործիչ և ծովագնաց) Ամերիկայից Անգլիա բերեց երկու բույս՝ կարտոֆիլն ու ծխախոտը: Հավանաբար, նա Անգլիայում առաջին ծխողն է եղել:
Մի երեկո, երբ աշխատասենյակում նստած իր ծխամորճն էր ծխում, հայտնվեց ծառան՝ մի նամակ ձեռքին: Վերջինս ծխող մարդ երբեք չէր տեսել և կարծես, թե տերն այրվում է: Նա նամակը գցեց և ահաբեկված դուրս վազեց՝ գոռալով.
-Տերս այրվում է, տերս այրվում է, ծուխը դուրս է գալիս նրա քթից ու բերանից:
Հետո շտապ մի դույլ ջուր բերեց և տիրոջ վրա լցրեց: Վերջինս չհասցրեց անգամ բացատրել, թե  ի´նչ է իր ձեռքինը:
Սըր Ուոլթըր Ռլեյնի ծառան կյանքում ծխախոտչէր տեսել և իրեն թվաց որ իր տերը այրվում է բայց, իսկականում իր տերը չեր այրվում:

3.Կետադրի՛ր նախադասությունները:Հույները ծովերի աստված Պոսեյդոնին եզ էին զոհաբերում,որպես ջրային տարերքի հզորության խորհրդանիշ:Քարակերտ ու կղմինդրածածկ փոքրիկ տունը` որպես շքեղ ապարանք, առանձնանում էր գյուղի խարխուլ տների մեջ:

Նկարահանող խցիկի մոտ անփույթ կանգնած էր Ջեկը՝ իբրև իր արժեքն իմացող անփոխարինելի օպերատոր:

Տուփից ուղիղ դեպի կինը դուրս թռավ թունավոր կանաչ օձը՝ իբրև դիպուկ նետված փետտրագնդակ:

Իբրև սուրացող շնաձկանը կպած խխունջներ` կառչել էինք վազող կենդանուց:

Լեռների ու բլուրների մեծ մասը` որպես հրաբխային ժայթքման զավակներ, վեր են նետված ստորերկրյա հզոր ուժերի կողմից:

4.Ընդգծված բառերն ու բառակապակցությունները ուղղի՛ր:

Աղջկանից բացի(բացի աղջիկը), բոլորն ուզում էին ուրիշ քաղաք տեղափոխվել:

Սիրահարված եմ ձեր երկրին (երկրի վրա):

Հալվում, մաշվում էր հարազատ տան ու ընկերների կարոտից(կարոտով):

Կարոտում էր անգամ իրենց փողոցի ծառերին (ծառերը):

Ի՞նչ է նշանակում ընկերությանը(ընկերությունը) դավաճանել:

Խոսքը վերաբերում (վերաբերվում) է քեզ ու քո ցանկություններին:

Ինչպե՞ս ես վերաբերվում (վերաբերում) նրանց:

Քույրս երրորդ դասարանցի (դասարան) է:

Բաժակը ձեռքում (ձեռքն) էր, որ մտավ

5.Սխալ կազմված բայաձևերը ճշտի՛ր:

Ինչ-որ մութ մարդկանց հետ էր կապ(ն)վել:
Տղաները վիճ(վ)ում էին բակում, ու վեճը կատակի նման չէր:
Դեռ շատ կտուժ(վ)ես՝ ինձ չլսելով:
Խոսքս քեզ չի վերաբեր(վ)ում:

6.Փակագծերում տրված բայը պահանջված ձևով գրի՛ր:

Պարզվում է, որ մարդու առողջական վիճակը նախ և առաջ (կախվել)կախված է մարդկային հարաբերություններից: Նախանձը, օրինակ, ոչ միայն որդի նման (կրծել)կրծող մարդու հոգին և (տակնուվրա անել)տակնուվրա արած էությունը, այլև (առաջացնել)առաջացնի ստամոքսի խոց ու արյան ճնշման հիվանդություններ: Ահա թե ինչու են ասում. «Եթե (չցանկանալ)չցանկացար տառապել, մի՛ նախանձիր»: Զրպարտությունը, վիրավորանքը, շողոքորթությունը, անտաշ վերաբերմունքն ու հայհոյանքը նիկոտինի ու ալկոհոլի նման (թունավորել)թունավոր նաև մարդու օրգանիզմը:
Երկրում առաջին ծխողները եգիպտական փարավոններն են եղել (լինել):
Մ.թ.ա. երկրորդ հազարամյակին վերաբերող մի թանգարանում հնագետները ծխելու հարմարանքներ են գտել  (գտնել):Սենյակները ներկելիս պատուհաններն ու դռները փակ պիտի լինեն, որովհետև միջանցիկ քամին ու խոնավ օդը չեն թողնում, որ ներկը հավասարապես (չորանալ) չորանա:

7.Ավելորդ բառերը գրի՛ր և նախադասություններն ուղղի՛ր:
Հավանաբար հաջողությամբ կպսակվի նախարարի այս նոր ձեռնարկը (երևի):
Սրա հիման վրա կլինի հիմքը:
Մի (հատ) լուրջ հակաճառություն ունեմ:
Դուք չափազանցացնում եք վտանգը:
Խոսքը գնում է նրա մասին:
Ի՞նչ (բան) է հարբուխը:
Ի՞նչ (բան)եր են մթնոլորտային ճակատները:
Հաճելի տեսք չի թող(ն)ում:
Հեռախոսը (դա) շքեղություն չէ:
Դու անպայման մեծ հաջողության կհասնես (երևի):
-Բանն ինչո՞ւմն է,- հարցրեց ոստիկանը:

8.Պատմությունը դարձրո՛ւ ներկա ժամանակով: Տրված և ստացված տեքստերում ո՞ր նախադասությունները լրիվ համընկան:

Մեր կապիկը մի աֆրիկացուց էինք-ենք ձեռք բերել, որը վառ անհատականությամբ ու յուրահատուկ հումորով օժտված մի էակ էր-է: Ամեն օր նրան դուրս էինք-ենք տանում ու կապում ծառին: Առաջին երկու օրը խելոք նստում էր-է տան մուտքի մոտ, ու նրա կողքով չընդհատվող հոսանքով անցնում էին-են որսորդները, մեզ սննդամթերք բերող պառավ կանայք, խումբ-խումբ վազում էին-են խխունջներ ու միջատներ բերող փոքրիկ տղաները: Մենք ենթադրում էինք-ենք, որ այդ անդադար շարժումը կզվարճացնի ու կհետաքրքրի կապիկին: Այդպես էլ եղավ: Նա շատ շուտ գլխի ընկավ, որ պարանի երկարությունն իրեն թույլ է տալիս թաքնվել բակի դռնակի մոտ, և օգտվեց դրանից: Հենց որ ոչինչ չկասկածող մի աֆրիկացի բակ էր-է մտնում, կապիկն իսկույն դուրս էր–է ցատկում դարանից ու բռնում խեղճի ոտքը: Հետն էլ այնքան սոսկալի ճղճղոց էր-է գցում, որին նույնիսկ ամենապինդ նյարդերն ունեցող մարդը չէր-չի դիմանում:

9.Բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր միայն տրված բառերի արմատներով:
ա) հայրապետ-հայրական-պետական, սահմանազոր-սահմանող-զորեղ, դիմադիր-դիմող-դիրք, խաչակնքել-, ծանրակշիռ-, գլխարկ,
բ) զվարթաբան, ձայնասփյուռ, լուսապսակ, աստղագուշակ, մեղմաշունչ, կանխավճար, բարետես, ժպտալից:

10.Պատմությունը շարունակի՛ր:
Տիեզերանավի բոլոր ուղևորներն արդեն տեղերում էին, շարժասանդուղքը հեռացել, դուռն ամուր փակվել էր, և ուղեկցորդուհին թռիչքի մասին էր հայտարարում: Բայց դեռ վախենում էի, որ հանկարծ կզղջան մեզ այդ վտանգավոր թռիչքին թողնելու համար, կիջեցնեն և մեր բոլոր ջանքերն ապարդյուն կանցնեն: Բայց հանկարծ մի ահավոր աղմուկ սկսվեց, նավը ցնցվեց ու թափով պոկվեց տեղից:
Մխրճվում ենք երկնքի մեջ, սլանում ենք դեպի աստղերը:
Մի քանի րոպեից մենք արդեն տիեզերքում էինք,անչափ գեղեցիկ և անչափ անսովոր էր:Ես ,կարծես, հայտնվել էի ուրիշ երկրում:Էկսկուրսիան տևեց ընդամենը երեսուն րոպե բայց անչափ մեծ տպավորություն թողեց:Երբեք չեմ պատկերացրել այն տեսարանները որ բացվեցին իմ արջև տիեզզերքում:

11.Հոմանիշներից յուրաքանչյուրով նախադասություն կազմի՛ր:
ա) Ճապոնիայում կյանքի տևողությունը երկարել է:
Ձգվել վարժությունը ոսկորները ուղղելու լավ միջոց է:
բ)Հնում շատ աղքատ մարդիկ կային
Անտուն մարդիկ շատ խեղճ ենխեղճ,
գ)Ես ընկել էի գույների ու երանգների գողոցիկ աշխարհ:
12.Տրված առածներն ընդգծված բառերի հականիշների օգնությամբ լրացրո՛ւ:
Ամառվա փուշը՝ ձմեռվա նուշը.
Բարեկամ կորցնելը հեշտ է, գտնելը դժվար:
Դուրսը՝ քահանա, ներսը սատանա.
Գիտունին գերի եղիր,մի եղիր անգետին սիրելի :
Գիտունի հետ քար քաշի, անգետի հետ փլավ մի ուտի:
Իր աչքի գերանը չի տեսնում, ուրիշի աչքի փուշն է տեսնում:

13.Նախածանցն այնպիսի վերջածանցով փոխարինի՛ր, որ բառի իմաստը չփոխվի.
դժգույն-գունատ, անպոչ-պոչատ, անկուռ-կռնատ (անթև), անքուն-քնատ, անգլուխ-գլխատ, թողնել-:

14.Տրված բառերի տարբեր իմաստներով  նախադասություններ կազմի՛ր և ցո՛ւյց տուր, թե ինչ կարող են նշանակել.
Ցեղասպանության ժամանակ թուրքերը սրի քաշեցին ավելի քան մեկ ու կես միլիոն հայ:
Աշոտը պետք է սրի մատիտները:
Բարեկենդանին աղջիկները աղի բլիթ են ուտում:
Նա աղիների պրոբլեմ ուներ:
Մարտ ամիսը անկանխատեսելիե:
Մարտի դաշտում շատ զինվորներ հերոսացան:

15.Գծիկները ը կամ ն մասնիկով (հոդով) փոխարինի՛ր:            Ժողովուրդները տարբերվում են իրենց արտաքին տեսքով, լեզվով ու սովորույթներով: Ժողովուրդներն իրենց արտաքին տեսքով, լեզվով ու սովորույթներով են տարբերվում:
Աստղադիտակը դանիացի ապակեգործներն են ստեղծել: Աստղադիտակը ստեղծել են դանիացի ապակեգործները:
Եվրոպացիներն առաջին անգամ արևածաղիկը տեսան մեքսիկական տափաստաններում, երբ հայտնագործեցին Աերիկան: Արևածաղիկն առաջին անգամ եվրոպացիներն տեսան մեքսիկական տափաստաններում, երբ հայտնագործեցին Ամերիկան: Եվրոպացիները մեքսիկական տափաստաններում առաջին անգամ տեսան արևածաղիկը, երբ հայտնագործեցին Ամերիկան:
Գառնիի սյունազարդ տաճարը (մ.թ. 77 թվական) Միհր  աստծո պատվին է ստեղծվել: Գառնիի սյունազարդ տաճարը  ստեղծվել է (մ.թ. 77 թվական) Միհր  աստծո պատվին: Միհր աստծո պատվին է ստեղծվել Գառնիի սյունազարդ տաճարը (մ.թ. 77 թվական): Միհր աստծո պատվին Գառնիի սյունազարդ տաճարն է ստեղծվել (մ.թ. 77 թվական):

 Արշակ և շապուհ 

Ավանդազրույցի համաձայն՝ Պարսից Շապուհ II Սասանյան թագավորը զրադաշտականության ամենանվիրական երդումով, խաբեությամբ գերել է հայոց թագավոր Արշակ Բ-ին։ Վերջինս հավատարմությունը փորձելու համար Շապուհը վհուկների ու աստղահմանների խորհրդով հրամայել է Հայաստանից երկու ուղտաբեռ հող բերել և փռել իր ճեմասրահի հատակի կես մասի վրա, և Արշակի հետ զբոսնել այնտեղ։ Շապուհի այն հարցին, թե ինչո՞ւ է Հայոց թագավորը մերժել Պարսից հետ բարեկամություն հաստատելու առաջարկները և երեք տասնամյակ պատերազմել իր դեմ, Արշակը պարսկական հողի վրա մեղանչել և ներում է խնդրել, իսկ հայկական հողի վրա ըմբոստացել է։ Շապուհը բանտարկել է Արշակին։

                                                       Վարժություն

Օրվա մեջ քսան սիգարետ ծխողն ամեն տարի ավելի քան հարյուր տասնյոթ հազար քառակուսի սանտիմենտր թուղթ ծուխ ու մոխիր է դարձնում:Այդքան թուղթը բավական է երեք հարյուր էջ ունեցող մի գիրք հրատարակելու համար:
Մի անգամ տասնվեց տղա բաժանվեց երկու խմբի:
Իրար ետեևից յոթանասունհինգ բառ թելադրվեց:
Այդ բժշկի երեսունհինգվիրահատությունն էլ հաջող է:
Հիսունչորս հնագույն նկարով այդ գիրքը շատ հին էր:
Հավաքվածներից ամեն մեկը երեք լեզու գիտեր:

                                                    Հողի բույրը

                                                Փոխադրություն

Երեք երաժիշտ ընկերներ թողնում են հայրենիքը և ընկնում են աշխարհեաշխարհ իրենց երգով մի կտոր հաց վաստակելու համար:Նրանցից մեկը ծեր և կույր էր, իսկ մյուս երկուսը երիտասարդ էին, չնայած հայրենիքի կարոտից ծերացել էին: Ամեն օր նրանք նվագում ու երգում են մի կտոր հաց և մի գավաթ գինի ստանալու համար:

Մի օր երկրի թագավորը լսում է երաժիշտների մասին և կանչում է իրենց իր պալատ,որպեսի իրենք նվագեն և երգեն իր համար:Երաժիշտները չեն մերժում թագավորին և գնում են թագավորի ապարանքը:Թագավորին դուր չէր գալիս որ երաժիշտների երգի մեջ ուրախություն չկա:Նա հրամայում է երաժիշտներին լքել իր երկրի տարածքները մինչև արևածագը,եթե նրանք չլքեն իր երկրի սահմանները ապա նա կհրամայի գլխատել նրանց:

Երեք երաժիշտները արագ հեծնում են իրենց ձիերին և փաղչում են թագավորի պալատից:Արդեն արևը ծագում էր ,իսկ երաժիշտների սրտում վախը ավելի ու ավելի էր շատանում:

Մի պահ կույր երժիշտը ասաց,- կանգնեցրեք ձիերին մենք արդեն տանն ենք,- երաժիշտները կանգնեցրին ձիերին,-մի կտոր հող տվեք ինձ ,-ասաց կույր երաժիշտը և հոտ քաշեց հողից և ասաց,- մենք արդեն տանն ենք,-երաժիշտները հետ նայեցին և տեսան որ թագավորի զինվորները նահանջում են:Նրանք հասկացան որ արդեն հասել են իրենց հայրենիք: